'Massaal migreren? Hier heerst gelukkig geen massahysterie'
Een overrompeling door Belgische Joden hoeft Israël niet meteen te verwachten. Ondanks de 'warme uitnodiging' van premier Netanyahu blijft een exodus voorlopig uit. 'Maar hoewel er weinigen echt vertrekken, praten velen wel over een eventuele verhuizing. En dat is nieuw.'
180 miljoen sjekels, of 40 miljoen euro, heeft Benjamin Netanyahu ervoor over om de verhuizing van Europese Joden naar Israël te vergemakkelijken. De Israëlische premier richtte zich specifiek tot de 'Joden uit Frankrijk, België en Oekraïne', toen hij gisterochtend andermaal liet weten dat 'Israël jullie met open armen ontvangt'. 'Israël is jullie thuis', klonk het. 'Wij zijn voorbereid om een massale emigratie uit Europa te ontvangen.'
Netanyahu's uitnodiging genereert, net als in Frankrijk vorige maand, weinig bijval. 'Het is zijn taak om Israël te promoten', nuanceert Michael Freilich, hoofdredacteur vanJoods Actueel. 'Maar in België heerst gelukkig geen massahysterie. Voor de veiligheid moet je trouwens niet migreren. De kans dat je omkomt bij een aanslag is ginder nog altijd groter dan hier.' Als er Belgische Joden migreren, is het dikwijls om meerdere redenen, maakt Freilich zich sterk. 'Het toenemende antisemitische geweld kan een duwtje in de rug zijn, voor wie er al langer over denkt.'
Exacte cijfers vinden is moeilijk, al geeft Maurice Sosnowski, de voorzitter van het Comité de coordination des organisations juives de Belgique een voorzet. 'In 2013 zijn er zo'n 200 Belgische Joden naar Israël gemigreerd, vorig jaar 270. Dat is een stijging met 30 procent, terwijl het in Frankrijk over meer dan een verdubbeling gaat.'
Maar volgens Joël Rubinfeld van de Liga tegen het Antisemitisme moeten de getallen in perspectief gezien worden. 'Van de 40.000 Joden in België zijn er in 2013 toch zo'n 500 definitief vertrokken - 279 naar Israël, de rest naar landen als de Verenigde Staten of Canada. Dat is meer dan 1 procent. Terwijl Frankrijk op een populatie van 700.000 Joden toen 5.000 à 6.000 emigranten telde.'
Het liefst van al willen we gewoon hier blijven, zeggen de Belgische Joden unisono. Ze voelen zich gesteund door de federale regering. Rubinfeld: 'Premier Charles Michel heeft drie weken geleden nog gezegd dat België zonder Joden België niet zou zijn.' Ook de inzet van militairen kan op goedkeuring rekenen. 'Ze zijn broodnodig', luidt het bij de gemeenschap.
'Een goede Jood is een dode Jood'
Want het antisemitisme zit in de lift. 'Zowel openlijk als sluipend, zeker op het internet', zegt Freilich. En dat maakt dat, hoewel er in de praktijk geen grote exodus ís, wel veel Belgische Joden over een eventuele exodus praten.
'Zeker in het onderwijs is er een groot probleem', weet Sosnowski. 'De meeste Joodse kinderen ruilen het reguliere onderwijs in voor Joodse scholen. Waarom? Omdat ze dag na dag het slachtoffer zijn van antisemitisme, dikwijls uit islamitische hoek. "Een goede Jood is een dode Jood", krijgen onze kinderen van jonge moslims te horen. Van extreemrechts erkent iedereen dat ze antisemieten zijn, maar als we hetzelfde zeggen over moslims, zijn we islamofoob.'
David Braun, de woordvoerder van het Forum der Joodse Organisaties (FJO), hoedt zich voor polemiek. 'Wij roepen op tot kalmte. We willen zeker niet alle moslims over dezelfde kam scheren.' Toch erkent hij dat het 'onaangenamer' is om als Jood in bepaalde buurten te wandelen dan vroeger. 'Als advocaat heb ik nog nooit problemen gehad omdat ik met mijn keppeltje pleit, maar ik geef wel toe dat het onbehagen is gegroeid.'
Maar verhuizen? 'Het Forum hanteert het standpunt dat Europese Joden de keuze en het recht moeten hebben om als burgers van Europese staten in veiligheid te blijven leven. En de overheden hebben daarin te voorzien.'
